Picky Eating

Als etenstijd verandert

in etensstrijd…

Natuurlijk eten alle kinderen wel eens wat minder goed, of kiezen liever voor patat dan boerenkool. Voor snoep en suikergoed zijn ze meestal wel te porren, maar de vitamientjes gaan soms maar met moeite naar binnen. Gelukkig gaat dat naar verloop van tijd ook wel weer beter met veel kinderen. Bij neurodiverse kinderen ligt dat vaak wat moeilijker. Ze hebben vaak een beperkt voedingspatroon, picky eating wordt dat ook wel genoemd, of selectief eetgedrag. Ook ARFID komt vaker voor bij neurodiverse kinderen. ARFID staat voor Avoidant Restrictive Food Intake Disorder, waarbij soms nog maar enkele voedingsmiddelen veilig worden bevonden om te eten door de persoon met ARFID. Welke factoren kunnen allemaal van invloed zijn op neurodiverse kinderen, waar het gaat om eten? En hoe kun je daar dan het beste mee om gaan? We gaan in dit derde deel van de blogs over voeding dieper in op deze onderwerpen en delen onze tips met jullie. Onthoud wel dat het nodig kan zijn om professionele

hulp in te schakelen bij aanhoudende en/of ernstige problemen. Bij (aanhoudend risico op) ondervoeding kan (tijdelijk) zelfs sondevoeding nodig zijn. Is er sprake van langdurig zeer selectief eetgedrag, gewichtsverlies en/of gezondheidsproblemen raadpleeg dan altijd een arts of diëtist die gespecialiseerd is in eetproblematiek bij neurodiversiteit.

Welke factoren spelen mee met selectief eetgedrag?

01

Sensorisch/motorisch

Geur is erg belangrijk voor onze relatie met eten. Sommige kinderen met autisme ruiken niet goed, doordat dat deel in de hersenen onderontwikkeld is. Kan jouw kind ruiken? Je kunt dit stimuleren met o.a. de essentiële oliën die je op onze website vindt.
Andere kinderen hebben juist een overgevoelig reukvermogen en vermijden liever bepaalde geuren.
Kinderen met autisme hebben vaker een tekort aan zink. Dat kan ervoor zorgen dat je smaak niet goed is en je eten smakeloos lijkt. Overleg hierover met een orthomoleculair arts/therapeut.
Hoe is het mondgevoel en de mondmotoriek van je kind? Heeft hij/zij normaal gevoel in de tong en gaat de aansturing juist? Zijn er slikproblemen of een te kort tongriempje? Raadpleeg hiervoor een logopedist of (KNO)arts.
Zijn er nog primitieve reflexen actief zoals root/snout/zuigreflexen? Als baby helpen die bij de borst/flesvoeding maar als ze langer dan nodig actief blijven verstoren ze onder andere de aansturing van je mond. Dit kun je behandelen met hulp van een (MNRI) reflexintegratie therapeut.

Werk zeker in het begin met de texturen en temperaturen die de voorkeur hebben voor je kind. Probeer te ontdekken welke texturen dit zijn, of vraag het natuurlijk als je kind dat kan beantwoorden.
Houdt je kind van zacht en glad of juist krakend en knisperend, klef en vettig of juist heel droog? Gaat de voorkeur naar warm of koud? Als je dit weet kun je vele recepten vinden die hier rekening mee houden.
Je kunt bijvoorbeeld groenten verwerken in pannenkoeken of wafels, puree, soep, rauw of gekookt, gegrild, gebakken of zelfs gefrituurd en (glutenvrij) gepaneerd. Ook vlees, gevogelte, vis en eieren kun je op diverse manieren bereiden. Zo kun je toch iets nieuws proberen aan te bieden wat aansluit bij de voorkeuren van je kind.

02

Textuur & Temperatuur

03

Allergiën, bacteriën, schimmels & sappen

Kinderen met autisme en ADHD hebben vaker overgevoeligheden voor bepaalde voedingsstoffen. Het is verstandig om uit te (laten) zoeken of er voedingsmiddelen zijn waar je kind niet goed tegen kan en om deze (tijdelijk) even te vermijden. Dit kan met diverse testen of een eliminatiedieet. Bespreek dit met een therapeut of arts of kijk voor het eliminatiedieet op www.adhdenvoeding.nl
De samenstelling van je darmflora is van grote invloed op je voedingsvoorkeuren (en vice versa). Teveel verkeerde darmbacteriën en schimmels maken dat je een voorkeur geeft aan koolhydraten en (bewerkte) zoetigheid. Je kunt je darmflora laten onderzoeken door een orthomoleculair arts/therapeut/darm(flora)therapeut. Je kunt je darmflora onder andere verbeteren door vezelrijke groenten, gefermenteerde voeding en/of een dieet en supplementen/probiotica op advies.
Daarnaast kunnen spijsverteringsproblemen zoals bij een verkeerde darmflora, maar ook een tekort aan maagzuur of andere spijsverteringssappen en enzymen ook zorgen voor onaangename sensaties voor/tijdens of na het eten waardoor een nare associatie ontstaat tussen eten en bijvoorbeeld buikpijn en een opgeblazen gevoel. Het is raadzaam om dit uit te zoeken aangezien darmproblemen veel voorkomen bij neurodiverse kinderen. Ook hier kan een orthomoleculaire arts/therapeut je bij helpen.

Wees je er van bewust dat er vele oorzaken kunnen zijn voor picky eating, ook bepaalde angsten of associaties kunnen een rol spelen of de omgeving waarin gegeten wordt kan te druk zijn, te rustig, er kunnen storende geluiden zijn of wellicht speelt het soort gezelschap waarmee gegeten wordt een rol.
Het kan helpend zijn om een eetdagboekje bij te houden waarin alle factoren worden opgeschreven die van invloed zijn en wat er werd gegeten en eventuele klachten die werden ervaren of daarna begonnen zijn om zo patronen te ontdekken.
Er kunnen ook complexere, lichamelijke en/of psychische problemen spelen zoals ARFID, angsten, anorexia, boulimia, en structurele of functionele afwijkingen aan spijsverteringsorganen. Raadpleeg bij ernstige en/of aanhoudende problemen en gewichtsverlies altijd een professional! Wil je meer weten over ARFID, kijk dan op www.overlevenmetarfid.com, de Facebookgroep ARFID te lijf! of de boeken van Rita Maris. Op de website staan ook hulpmiddelen zoals een eetdagboekje, spanningsmeters en een proefschema en de mascottes Thijs en Trees uit de gelijknamige kinderboeken hebben ook hun eigen youtube kanaal. Deze materialen kunnen ondersteunend zijn bij het leren proeven maar ook taboe’s helpen doorbreken in de klas bijvoorbeeld.
Juist bij complexere eetproblemen kan (MNRI) reflexintegratie een fijne therapie zijn. De therapie kan onderliggende problemen van bijvoorbeeld de mondmotoriek of gevoeligheid behandelen maar ook helpen bij verminderen van angsten en spanningen door het integreren van schrikreflexen als die nog actief zijn. Een bijkomend voordeel is je voor de therapie zelf niet met eten bezig bent maar met aanrakingen, patronen en oefeningen.
Wanneer je kind sondevoeding nodig heeft omdat het zelf (genoeg) eten niet lukt dan is er ook nog een optie om zelf de voeding te bereiden. Een Blended diet heet dat. Op die manier kun je je kind ook de voordelen geven van vers bereide voeding en rekening houden met eventuele overgevoeligheden of behoeften. Wil je hier meer over weten kijk dan op de website van Linda Veenstra-Faas. Zij is zowel professional als ervaringsdeskundige en kan je hiermee op weg helpen. Je vind haar via www.blendeddiet.nl of de Facebookgroep Blended Diet Nederland & België

04

Complexere problemen

Tips & Tricks voor Picky Eaters

(en hun ouders ; )

01

Samen koken

Door samen te koken raakt je kind bekend met de ingrediënten, hij/zij kan er (met hulp) aan ruiken, voelen, er in snijden of prakken om zo bekend te raken met de texturen.
Je kunt je kind vertellen over de ingrediënten, hoe ze smaken en waarom ze zo gezond zijn.
Tijdens het koken kun je lekker snacken van de groenten en het fruit wat je snijdt zonder dat er druk achter zit dat het gegeten moet worden. Doe het zelf eens voor en vertel luid smakkend hoe lekker je het vindt. Zo wordt je kind misschien na een paar keer nieuwsgierig genoeg om ook te proeven.

Hou niet vast aan de traditionele gedachten over ontbijt/lunch/diner gerechten. Je kunt prima ontbijten met soepen, gezonde taartjes, koeken of wafels, een hamburger of English breakfast. Probeer groenten en eiwitten te eten tijdens meerdere maaltijden of als snacks, dan hangt niet alles af van het diner om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.
Eet gezellig samen (aan tafel) en eet hetzelfde als wat je je kind wilt geven. Het werkt natuurlijk niet als je je kind een salade wilt laten eten terwijl je zelf aan een boterham met pindakaas begint.

02

Eetmomenten

03

Leren proeven

Maak het klein, een proefje ter grootte van een rijstkorrel is ook een proefje, bouw de volgende keer uit naar 2 korrels etcetera etcetera.
Is een slokje of een hapje te spannend, probeer dan eens een likje, of kijk voor het stappenplan in de hulpmiddelen op de website overlevenmetarfid.com
Laat je kind spelen met het eten, zo kan hij/zij de textuur onderzoeken, hard/zacht, schilletjes/pitjes, wat gebeurt er als ik het plet, hoe klinkt het als ik het dubbel vouw?
Mondgevoel; voor sommige kinderen is het helpend om te zien wat er gebeurd met voedsel in je mond, je kunt zelf laten zien wat er gebeurt als je er op kauwt of je kind een spiegel geven.
Maak er een spelletje/quiz van waarbij je kind moet raden om welk eten het gaat door te ruiken/voelen/proeven

Maak een gezonde(re) versie van wat je kind graag eet, bijvoorbeeld glutenvrije kipnuggets of vissticks met bio kip of wilde vis en wat glutenvrij meel. Een makkelijke chocopasta maak je van 100% hazelnotenpasta met cacao, honing en milde olijfolie (nee dat proef je niet) en je kan heerlijke pizzabodems maken met bloemkool en amandelmeel. Ook gezonde mayonaise heb je zo gemaakt met olijfolie. Er staan vele recepten op internet.
Eet je kind geen fruit? Maak er dan eens een ijsje van in een vormpje wat ze leuk vinden (bij voorkeur een rvs of goede kwaliteit siliconenvorm i.v.m. zo min mogelijk toxines/micro plastics)

04

Eetwissels

05

Maak het interessant

Speel met de opmaak door kleurtjes (uit voeding zelf, geen kleurstoffen!) of figuurtjes te maken die aansluiten bij je kind. Gebruik koekvormpjes of zoek eens op Bento box voor ideeën, vormpjes en accessoires om de boel op te leuken.
Maak er een feestje van. Ontbijtgranen en fruit kun je (als je kind ze niet wil eten) zo omtoveren tot gezonde taartjes en koeken en van puree of sandwiches kun je een mooi torentje maken.
Als je kind weinig drinkt of geen soep wil eten geef er dan eens een rietje bij. Door bellen blazen kan interesse ontstaan en kan het makkelijker zijn een klein slokje te proeven.
Rijg het eens aan een stokje of eet met stokjes.
Je kunt ook navulbare knijpzakjes kopen en zo verse fruit/groentehap gepureerd geven als je kind voorkeur heeft voor voorverpakt eten.

Je kunt veel ingrediënten verstoppen in gerechten. Bijvoorbeeld pompoen met mango in een (vegan)cheesecake met kokosyoghurt. Van avocado maak je een heerlijke chocomousse. Eet je kind eenmaal soepen dan kun je groenten met gelijke kleuren mengen en met de staafmixer blenden, en ook in sauzen, smoothies en puree kun je makkelijk een extra ingrediënt verstoppen. Wafels, pannenkoeken, wraps, muffins, brownies en pizzabodems kun je ook met vele verschillende ingrediënten maken.
Bouw langzaam je mengverhouding op. Begin met iets wat je kind lust en voeg steeds een beetje meer toe van een nieuwe smaak. Soms echt theelepeltje voor theelepeltje.
Dit zou averechts kunnen werken in heftige gevallen zoals bij ARFID, waarbij ook het veilige voedsel dan niet meer als veilig wordt gezien. Beoordeel dus goed of je deze methode toe kunt passen bij je kind.

06

Verstoppen

En wat als je alles hebt geprobeerd en niets helpt?

Neem jezelf alsjeblieft niets kwalijk! Alle verandering heeft tijd nodig. Veel kinderen zijn uiteindelijk in staat hun voedingspatroon uit te breiden. Zolang je kind nog redelijk wat binnen krijgt, energie heeft en geen gewichtsverlies kun je de tips blijven toepassen. Wel is het belangrijk dat je enige progressie ziet. Zie je helemaal geen progressie of maak je je ernstige zorgen raadpleeg dan direct een specialist of specialistisch centrum. Zie de website over ARFID voor tips of spelen er andere eetproblemen vraag dan je huisarts om een verwijzing.

Zoals we in dit blog en de vorige delen al schreven zijn er vele processen in het lichaam aan de hand, die elkaar allemaal beïnvloeden. Deze processen zijn afhankelijk van voedingsstoffen. Gerichte supplementen kunnen daarom een (tijdelijke) ondersteuning zijn, zodat deze processen beter kunnen verlopen en het lichaam enigszins kan herstellen. Dat werkt onder andere ook weer door op de neurotransmitters (de boodschapperstofjes van de hersenen) waardoor je kind misschien wat prettiger in zijn vel kan zitten (door serotonine bijvoorbeeld) en daardoor meer open staat om nieuw eten te proberen of te helpen met koken.

We schreven ook over de invloed van de darmbacteriën (daar zijn ze weer) en schimmels maar er kan ook een tekort zijn aan bepaalde enzymen of spijsverteringssappen waardoor de vertering niet goed gaat en je buikpijn, een opgeblazen gevoel, verstoppingen of juist diarree kunt krijgen. Al deze zaken kunnen ervoor zorgen dat je kind nog steeds niet goed wil eten. Je kunt dit uit zoeken door testen te laten verrichten en advies te vragen aan orthomoleculaire artsen/therapeuten of darmtherapeuten.

Het werken aan reflexen die nog dwars zitten zoals de mondreflexen maar ook schrikreflexen kan hele positieve effecten hebben op het eetgedrag van je kind. Omdat de therapie zelf niet met eten werkt is het ook niet bedreigend voor de kinderen met extreme angsten en eetproblemen.

Ook psychische klachten zoals angsten, spanningen of dwanggedachten kunnen een rol spelen bij eetproblemen. De staat van het zenuwstelsel speelt een belangrijke rol, de Nervus Vagus (parasympatische zenuwstelsel) is heel belangrijk voor rust, herstel en vertering maar die wordt vaak overstemd doordat het sympatische zenuwstelsel (vechten en vluchten) de overhand heeft. Is er rust in de omgeving, of teveel overprikkeling door geluiden, kunstlicht etc. Heeft jouw kind een hongergevoel of neemt het signalen van zijn of haar lichaam niet goed waar? Wellicht spelen er problemen mee van de organen zelf, is er ergens een vernauwing, verstopping of verlamming. Zo zijn er vele factoren die mee kunnen spelen en waardoor het maar niet wil lukken het eetpatroon uit te breiden ondanks alle inspanningen die je als ouder al hebt verricht. Ga op onderzoek uit welke factoren bij jouw kind een rol spelen en laat je goed adviseren door deskundige artsen of therapeuten.

Het is onze missie je hiermee te helpen!

Praat met andere ouders in onze FACEBOOKGROEP Stichting HONK Community of volg één van onze andere socials.

Omdat we zelf aan den lijve hebben ondervonden hoe zwaar het is dit allemaal zelf uit te moeten zoeken, de diëten te bereiden en de therapieën vol te houden hebben we het onszelf tot missie gemaakt je hierbij te helpen. Omdat we vinden dat elk kind dit verdient, maar dat het best een beetje makkelijker mag zijn voor de ouders om dit vol te houden. Daarom willen we je de komende tijd informeren en later hopelijk ook faciliteren in dit proces door een community te creëren die elkaar hierin kan steunen, en verschillende multifunctionele centra. In de tussentijd vind je veel informatie in onze bibliotheek. We breiden deze continu uit met nieuwe bronnen en artikelen dus houdt het goed in de gaten. We zullen je ook blijven informeren via deze blogs en later ook op andere wijzen, dus laat het je niet overweldigen.

Help je ons mee?

Het kost ons veel tijd, geld en energie om dit allemaal te realiseren. Heb je iets van deze drie over? Heel graag ontvangen wij je donatie, klik op de knop bovenaan en het wijst zich vanzelf. Op onze product pagina vind je een selectie van merken en producten die we zelf gebruiken om onze gezonde leefstijl te ondersteunen. Door op de affiliatielinks te klikken krijgt de stichting een bijdrage en jijzelf vaak ook nog korting, een win-win situatie dus. Doneer je liever je tijd en energie? Stuur ons een berichtje hoe je zou willen helpen, onderaan de pagina vind je onze contact gegevens. Weet jij het beter? Top! Deel je kennis en stuur ons een berichtje, we zijn nooit uitgeleerd.

Blog 6: Voeding deel 3; Picky eating