Neuroinflammatie deel 2
Wat kun je doen om de inflammatie te verminderen?
Allereerst is het natuurlijk zaak om de inflammatie bij de bron te bestrijden. Wanneer er sprake is van dysbiose in de darmen en leaky gut is het wijs om met professionele begeleiding die oorzaken aan te pakken. Datzelfde geldt voor andere oorzaken waarbij infecties of toxines uit de omgeving de inflammatie in stand houden. Behandel die oorzaken eerst. Onderzoek of er verborgen schimmel is in je omgeving, verminder straling (EMF, WiFi) en laat je kind testen op onderliggende infecties en problemen. Je kunt ook via je huisarts bepaalde (virale) infecties en antistoffen laten onderzoeken, verwijs je huisarts zo nodig naar de informatie uit de genoemde boeken en websites. Kan of wil je huisarts je niet verder helpen, vraag dan een verwijzing of second opinion. Ook zijn er artsen te vinden die internationale consulten aanbieden. Je kunt onder andere zoeken op de site van www.pandasppn.org en www.medmaps.org. Je kunt ook via een andere professional zoals een orthomoleculair therapeut onderzoek (laten) doen met bijvoorbeeld een microbioom ontlastingsonderzoek, OAT in urine, mycotoxines en neural zoomer plus. Wel is het belangrijk in gesprek te blijven met je huisarts indien je deze route kiest, zeker als je kind medicatie gebruikt en andere gezondheidsproblemen heeft. Voel je je niet gehoord? Geef dit aan, vraag een verwijzing, second opinion of stap over naar een andere arts die wel samen met jou wil kijken naar onderliggende problemen en bereid is verder te leren vanuit de literatuur of het raadplegen van experts.
Terwijl je met dit alles bezig bent kun je wel je kind alvast helpen de inflammatie en de vervelende gevolgen daarvan te verminderen met diverse ondersteunende methoden die dus weliswaar niet de bron wegnemen maar wel symptomen kunnen verminderen en het herstel kunnen bespoedigen. Welke methoden dit zijn en hoe je die zelf toe kunt passen beschrijven we hieronder. Let op! Dit is geen advies óm de beschreven methoden toe te passen maar puur ter informatie. Toepassen van dergelijke therapieën is op eigen risico. Gedegen onderzoek, deskundige begeleiding en overleg met een arts wordt ten zeerste aanbevolen.
Slaap/glymfatisch systeem
We schreven in blog 3 al kort wat over het glymfatisch systeem. Dit systeem zorgt voor de afvoer van afvalstoffen uit het hersenweefsel. Het glymfatisch systeem is actief in je slaap. Wanneer je dus te weinig slaapt kan dit systeem zijn werk niet goed doen en blijven al die afvalstoffen ophopen in het hersenweefsel, wat de inflammatie kan verergeren. Zorg dus voor een goed bioritme, pak die eerste zonnestralen en ga lekker naar buiten. Vermijdt blauw licht na het donker worden, zowel van schermen als kunstlicht. Zorg voor ontspanning en ga op tijd naar bed. Onderzoek welke onderliggende oorzaken bij jouw kind nog meer de slaap verstoren, zoals darmproblemen, mondademhaling, zet de WiFi ‘s nachts uit enz. Wil je meer weten over hoe het glymfatisch systeem werkt? Kijk dan eens deze lezing op Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=He6HMnMbxAc waarin Prof. Maiken Nedergaard uitleg geeft hierover.
Aarden
Hoe makkelijk wil je het hebben? Wist je dat zoiets simpels als op blote voeten lopen je lichaam al kan helpen om inflammatie te verminderen? Aarden of gronden wordt dat genoemd. Het werkt net als met elektriciteit aarden, door contact te maken met het aardoppervlak neutraliseer je overtollige (opgeslagen) spanning. Ons lichaam maakt ook gebruik van elektrische signalen. Dit kun je meten, denk maar eens aan je hartslag die met een ECG (elektro-cardio-gram) gemeten kan worden of je hersenactiviteit met een EEG (elektro-encefalo-gram).
Doordat we onszelf hebben geïsoleerd van het aardoppervlak met rubberen schoenzolen, en dagelijks worden blootgesteld aan veel positief geladen energie (EMF van allerlei elektrische aparaten, WiFi etc) bouwt de spanning in ons lichaam letterlijk op. Door deze spanning weg te laten vloeien naar het negatief geladen aardoppervlak kun je inflammatie verminderen. Dit effect is in meerdere studies waargenomen. [1-7] Ga dus lekker met je blote voeten buiten lopen. Je kunt ook binnenshuis aarden, er zijn aardingslakens, kussenhoezen en andere producten te koop zodat je de tijdsduur dat je aardt kunt optimaliseren voor een maximaal effect. Via de affiliatielink op onze productpagina krijg je korting op diverse aardingsproducten. Wil je meer leren over aarden, kijk dan eens de documentaire The Earthing Movie: The Remarkable Science of Grounding waarin aardings pionier Clint Ober je mee neemt in de ontdekking van dit fenomeen. Je vindt hem hier: https://www.youtube.com/watch?v=44ddtR0XDVU
(Infrarood)Sauna
Een andere veel gebruikte manier om het lichaam te ondersteunen met ontgiften en inflammatie te bestrijden is het gebruik van (infrarood)sauna’s. Bij een infrarood sauna wordt gebruik gemaakt van specifieke golflengtes uit het lichtspectrum. Near-infrarood heeft een golflengte van 700-1400nm, mid-infrarood van 1400-3000 en far-infrarood van 3000nm-0,1mm volgens de CIE classificatie. [8] Near-infrarood dringt dieper door in de weefsels dan far-infrarood en heeft bewezen in staat te zijn onder andere de mitochondriale functie te verbeteren, inflammatie te verminderen en de insuline gevoeligheid te verbeteren. [9] Far-infrarood brengt energie over die in de vorm van hitte wordt waargenomen en die wel tot 4 cm door de huid kan doordringen[8] en wordt dan ook het meest gebruikt voor sauna’s hoewel sommigen ook een combinatie aanbieden van de verschillende golflengten. Via een infrarood sauna neemt de lichaamstemperatuur toe, verbetert de doorbloeding en na enige tijd komt de transpiratie op gang.
Bij Finse sauna’s wordt gemaakt van een ander soort hittebron (kachel of houtgestookt) om de saunatemperatuur te verhogen, meestal tussen 80-100 graden celcius. Van Finse sauna’s worden diverse gezondheidseffecten beschreven, zoals anti-inflammatoir, cytoprotectief (beschermt weefsels), vermindering van oxidatieve stress, en een synergistisch effect op neuro-endocriene (hersen-hormoon systeem), circulatoire (bloedsomloop), cardiovasculaire (hart en vaatstelsel) en immunologische functies. Daarnaast wordt ook de uitscheiding vanzware metalen zoals aluminium, cobalt en lood door transpiratie bevorderd. Tevens beschermt het tegen chronische ziekten door verhoogde inductie van heat shock proteïnes en promotie van neurogenese (vormen van nieuwe zenuwcellen).
Passieve hitte therapie, in het bijzonder Finse sauna’s, zijn in opkomst als onderdeel van een krachtige holistische benadering om de gezondheid te bevorderen en behouden en recente onderzoeken suggereren een beschermend effect tegen neurocognitieve stoornissen, waarbij een hogere frequentie van sauna bezoeken meer bescherming lijkt te bieden dan 1 keer per week . [16] Via zweet kunnen toxines zoals zware metalen [10], phtalaten [11] en sommige PCB’s [12] en PBDE’s [13] worden uitgescheiden en het wordt ook geadviseerd bij blootstelling aan schimmels [14] en gebruikt om naast een initiële behandeling het ontgiften van mycotoxinen te ondersteunen en versnellen. [15]
Samengevat kunnen zowel infrarood- als Finse sauna’s het lichaam ondersteunen met het verminderen van de toxische lading en inflammatoire processen. Meerdere sessies per week lijken een beter gezondheidseffect te hebben dan 1 sessie per week. Kleine cabines en sauna tentjes zijn verkrijgbaar voor thuisgebruik, let wel op lage EMF’s en het gebruik van non-toxische materialen.
Photobiomodulation/ low level laser
Photobiomodulatie (PBM) betekent het beïnvloeden van biologische (cellulaire) processen met behulp van licht. Een andere benaming hiervoor is low level laser therapie (LLLT). Men maakt gebruikt van lasers of LED lichtbronnen die (meestal) gebruikmaken van delen van het rode lichtspectrum. Het licht van de LED of laser is in staat om door de schedel heen te penetreren en het hersenweefsel te bereiken.[17,20] Hierbij is PBM in staat de stofwisseling in zenuwcellen te verhogen, stimuleert het een anti-inflammatoire werking, anti-oxidanten en neurogenese en synaptogenese (vorming van nieuwe neuronen en synapsen).[20,21] PBM wordt zowel in therapiecentra als thuis toegepast met lasers en LED’s.
PBM is onder andere in staat om de celdeling en stamcel differentiatie te stimuleren. Het kan bijdragen aan pijnreductie, vermindering van inflammatie en heling en weefselherstel bevorderen. Dit is ondere toegepast en aangetoond bij aandoeningen zoals diabetes, hersenschade, schade aan het ruggenmerg, huidaandoeningen en in de tandheelkunde.[18] Ook zijn er studies die een positief effect laten zien van PBM op het microbioom, onder andere een toename van Akkermansia muciniphila, Bifidobacterium sp. en Faecalibacterium sp. PBM heeft potentieel om naast dieet en lichaamsbeweging het microbioom in balans te brengen. Hierdoor worden diverse processen in balans gebracht (SCFA (korteketenvetzuren) productie, serotonine/kynurenine, neurotransmitter productie) wat de uitkomst kan beïnvloeden van moeilijk behandelbare aandoeningen zoals Parkinson, MS, ALS, ADHD en autisme.[19]
Verschillende factoren zoals lichtbron, golflengte, energiedichtheid, licht pulsaties en duur van de behandelingen bepalen de effectiviteit. Rood licht en Near-infrarood licht zijn de meest toegepaste golflengtes (600-1100 nm) maar ook blauw- (420 nm) en groen licht (540 nm) worden bepaalde therapeutische effecten toegedicht. [18]
Het licht zorgt er onder andere voor dat de mitochondriën beter kunnen functioneren en meer ATP, NO, calcium ionen, ROS en andere moleculen af gaan geven die zorgen voor meer energieproductie, betere doorbloeding en doordat eerst een klein beetje oxidatieve stress wordt gegenereerd worden daarna processen aangezet die juist extra de oxidatieve stress kunnen bestrijden.[17,18,21] Transcraniële PBM, dus licht wat door de schedel heen schijnt, heeft in onderzoek laten zien een boost te geven aan de energieproductie in de hersenen en een verbetering van de cognitie. Het is onder andere toegepast in revalidatie na een beroerte en traumatisch hersenletsel. Onderzoeken laten zien dat PBM veilig toe te passen is met alleen milde incidentele bijwerkingen zoals kortdurende hoofdpijn, slapeloosheid, irritatie en een vreemde smaak in de mond.[17]
Ook bij autisme zijn studies gedaan met (transcraniële) PBM. Een afname in de ernst van autisme, gemeten door een verlaging in de CARS score, werd gezien. Een relevante afname van niet-meewerkend gedrag en een afname in stress bij de ouders werden waargenomen. Daarnaast zag men ook een reductie in cognitieve en gedragsmatige rigiditeit en een verbetering in aandacht en slaapkwaliteit.[17]
In een studie bij muizen met autisme zagen de onderzoekers dat PBM pathologische gedragingen verminderde. Daarnaast zagen ze een afname van de astrocyten en microglia die waren geactiveerd door de neuroinflammatie. Dit suggereert dat PBM een manier is om neuroinflammatie bij autisme te behandelen.[20] Dit effect op de microglia en neuroinflammatie is ook waargenomen (in vitro) in een muismodel voor Alzheimer. [21]
HBOT/
Hyperbare zuurstoftherapie
Bij de energieproductie van neuronen en gliacellen en het continue metabolisme (stofwisseling) van de hersenen wordt veel zuurstof verbruikt. Hypoxie (een tekort aan zuurstof) kan zowel in het gehele lichaam plaatsvinden als een lokaal probleem zijn, door lokaal een verminderde doorbloeding. Hierdoor kan weefselschade optreden zoals celdood, inflammatie en verminderde mitochondriale functie. Hypoxie komt onder andere voor bij verschillende neurologische condities, zoals traumatisch hersenletsel, Alzheimer, beroerte, cerebrale parese, MS en autisme.[22]
Bij HBOT (HyperBaric Oxygen Therapie/hyperbare zuurstof therapie) neemt iemand plaats in een cabine waarmee 100% zuurstof onder druk wordt gegeven. De protocollen verschillen qua duur en frequentie en druk. Door de hoge zuurstofconcentratie onder druk vergroot HBOT de zuurstofconcentratie in het bloed, wat kan helpen om weefsel met zuurstoftekorten te voorzien van zuurstof.[22,27,28] Ook kan gewerkt worden met lagere drukken en een lagere zuurstoffractie. Men spreekt dan van milde HBOT (mHBOT). [27]
Bij neuroinflammatie speelt hypoxie/zuurstoftekort in het hersenweefsel een grote rol, zowel oorzakelijk en als gevolg, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. HBOT heeft positieve effecten laten zien waaronder een toename van de doorbloeding van het hersenweefsel, verbetering van de mitochondriale functie, vermindering van celdood en neuroinflammatie, een verbeterde neuroplasticiteit en vermindering van de geactiveerde microglia.[22,27-29] HBOT wordt regelmatig ingezet bij de behandeling van kinderen met autisme. Zowel in therapeutische centra als thuis, waarbij ouders een hyperbare zuurstofcabine huren of kopen. Meestal gaat het hierbij om milde HBOT waarbij lagere drukken worden gegeven, rond de 1,3-1,5 ATA en vaak ook een lagere zuurstoffractie.
De resultaten van (m)HBOT in studies naar de effecten bij autisme zijn erg wisselend. Positieve resulaten worden gezien zowel op spraak en taalvaardigheid, sociale interactie en diverse vaardigheden [25,26,28] als inflammatie, gemeten met CRP.[25] Andere studies zien weinig tot geen effect. Frequent worden uitdagingen beschreven bij de gedane studies zoals gebrek aan randomisatie, gebrek aan een controlegroep of wanneer gebruik wordt gemaakt van “nagebootste HBOT” waarbij de controlegroep minimale drukverhoging zonder extra zuurstof kreeg. Gesuggereerd wordt dat de drukverhoging ook een therapeutisch effect kan hebben. Dit maakt studies lastig te beoordelen en men beveelt meer onderzoek aan.[22,26,28]
Eén van de zorgen bij toepassen van HBOT is een toename in oxidatieve stress. Dit effect wordt gezien maar leidt vervolgens tot een toename van anti-oxidanten die hoger is dan de oxidatieve stress.[22,27] Zorgen waren er met name in studies die waren afgeweken van de normale protocollen en dierstudies waarbij tot wel 4 ATA werd gebruikt. De verhoogde oxidatieve stress normaliseerde bovendien 24 u na het staken van de behandeling en opgetreden schade was reversibel.[22] Andere bijwerkingen kunnen zijn oorpijn, niet kunnen klaren van de oren en een epileptische aanval.[23,24] Bijwerkingen zijn zeldzaam en HBOT wordt gezien als veilig maar adequate screening en deskundige begeleiding wordt aanbevolen.[22,27,28]
Samengevat zijn er vele ouders die goede resultaten rapporteren van HBOT, lijkt het onder deskundige begeleiding een veilige therapie waarvan het werkingsmechanisme veelbelovende resultaten heeft laten zien op de pathofysiologie van neuroinflammatie en autisme. Zoek deskundige begeleiding en overleg met je arts indien je deze therapie toe wilt gaan passen.
Waterstoftherapie
Een andere therapie die recent meer in opkomst is is waterstoftherapie, ook wel H2 of hydrogen genoemd. Je kunt de waterstof inademen, drinken als waterstof verrijkt water en het wordt in ziekenhuizen ook wel als injecties toegediend.[30] Hoewel waterstof als therapievorm nog redelijk onbekend is wordt het bij diepzee duiken al tientallen jaren toegevoegd aan de ademlucht voor diepe duiken en wordt het beschouwd als een veilig gas, mits rekening wordt gehouden met het risico op explosie bij hogere concentraties.[31] Een percentage tussen 1-4% is veilig om als inhalatie toe te dienen en wordt ook thuis toegepast. De laatste jaren is men vooral geïnteresseerd in de anti-oxidatieve en anti-inflammatoire werking en doet men volop onderzoek naar waterstof therapie om zeer uiteenlopende ziekten te behandelen, waaronder kanker, hart- en vaatziekten, neuroinflammatie, neurodegeneratieve ziekten zoals Parkinson maar ook na een beroerte en secundaire reperfusie schade (wanneer de doorbloeding is hersteld) of traumatisch hersenletsel lijkt waterstof positieve resultaten te geven en herstel te bevorderen.[30,31]
Het gas is in staat diep in alle weefsels, zelfs in de hersenen, door te dringen en daar selectief reacties aan te gaan met de sterk oxiderende ROS (reactive oxygen species), OH· (hydroxylradicaal) en peroxynitriet.[30,31] Deze stoffen geven veel oxidatieve stress. Oxidatieve stress en neuroinflammatie worden causaal in verband gebracht met neurologische problemen. De sterke anti-oxidant waterstof wordt daarom verondersteld positieve effecten te hebben op onder meer deze ziektebeelden. Deze hypothese wordt in diverse studies (proefdieren en menselijke studies) bevestigd, onder andere bij reperfusie schade na een ischemisch CVA (cerebrovasculair accident/beroerte), een SAB (subarachnoïdale bloeding), parkinson, schade door zuurstofgebrek rond de geboorte, traumatisch hersenletsel en neuroinflammatie door LPS (Lipopolysaccharide). [30] Ook bij niet neurologische ziekten zoals hart- en vaatziekten, kanker, longproblemen en diabetes worden positieve effecten gezien van waterstoftherapie.[31] Bijwerkingen worden niet gezien bij het toepassen van de waterstoftherapie [30,31]
Bij autisme wordt in een dierstudie (muizen met door valproïnezuur geïnduceerd autisme) een afname gezien in autisme gedragingen en een reductie in IL 6 (interleukine 6) en TNFa (tumor necrose factor alpha) (cytokinen, stoffen die een rol spelen in inflammatie).[32] Waterstoftherapie voor autisme wordt genoemd als potentieel interessante therapie waar men onderzoek naar zou moeten doen. [33]
Hoewel de onderzoeken naar de effecten van waterstof therapie bij autisme en ADHD nog in de kinderschoenen staan blijkt het wel een veilige therapie die positieve effecten laat zien op de onderliggende problemen zoals neuroinflammatie en oxidatieve stress, die (causaal) in verband worden gebracht met autisme en ADHD. De therapie wordt reeds (thuis) toegepast door ouders die hiervan positieve resultaten rapporteren. Mocht je de therapie overwegen zoek dan deskundige begeleiding en overleg met je arts.
Holistische ondersteuning
Naast alle mogelijkheden om neuroinflammatie te helpen verminderen die we hierboven hebben beschreven blijft een holistische aanpak ontzettend belangrijk! Zo is voeding niet weg te denken uit interventies om de inflammatie te verminderen. Natuurlijk wanneer de darmen één van de oorzaken kunnen zijn voor (het verergeren van) neuroinflammatie, maar ook zeker wegens het immuunsysteem wat getriggerd kan worden door bepaalde allergenen in voeding. Daarnaast kan voeding inflammatie bevorderen of juist verminderen wanneer deze bijvoorbeeld de aanmaak van anti-oxidanten stimuleert. Supplementen kunnen ook zeker een ondersteunende rol bieden. Daarnaast zijn er nog vele andere interventies die het lichaam kunnen ondersteunen. Denk maar eens aan dry-brushing voor ondersteunen van het lymfestelsel en trampolinespringen is daar ook heel goed voor. Er zijn diverse technieken om je nervus vagus te stimuleren om daarmee te helpen je zenuwstelsel tot rust te brengen. Een veilige geborgen sociale leefomgeving is natuurlijk ook essentieel. Alles is met elkaar verbonden en voor een optimale ondersteuning is dan ook steeds een evaluatie nodig van alle facetten die een rol spelen in het leven van het kind. Veel informatie hierover staat in de voorgaande blogs. Lees die, als je daar behoefte aan hebt, gerust nog een keertje door. In latere blogs komen diverse interventies nog een keertje uitgebreid aan bod. Voor nu hopen we de belangrijkste zaken enigszins verduidelijkt te hebben. Heb je vragen, laat het ons vooral weten!
Het is onze missie je hiermee te helpen!
Praat met andere ouders in onze FACEBOOKGROEP Stichting HONK Community of volg één van onze andere socials.
Omdat we zelf aan den lijve hebben ondervonden hoe zwaar het is dit allemaal zelf uit te moeten zoeken, de diëten te bereiden en de therapieën vol te houden hebben we het onszelf tot missie gemaakt je hierbij te helpen. Omdat we vinden dat elk kind dit verdient, maar dat het best een beetje makkelijker mag zijn voor de ouders om dit vol te houden. Daarom willen we je de komende tijd informeren en later hopelijk ook faciliteren in dit proces door een community te creëren die elkaar hierin kan steunen. In de toekomst willen we verschillende multifunctionele centra realiseren. In de tussentijd vind je veel informatie in onze bibliotheek. We breiden deze continu uit met nieuwe bronnen en artikelen dus houdt het goed in de gaten. We zullen je ook blijven informeren via deze blogs en later ook op andere wijzen, dus laat het je niet overweldigen.
Help je ons mee?
Het kost ons veel tijd, geld en energie om dit allemaal te realiseren. Heb je iets van deze drie over? Heel graag ontvangen wij je donatie, klik op de knop bovenaan en het wijst zich vanzelf. Op onze product pagina vind je een selectie van merken en producten die we zelf gebruiken om onze gezonde leefstijl te ondersteunen. Door op de affiliatielinks te klikken krijgt de stichting een bijdrage en jijzelf vaak ook nog korting, een win-win situatie dus. Doneer je liever je tijd en energie? Stuur ons een berichtje hoe je zou willen helpen, onderaan de pagina vind je onze contact gegevens. Weet jij het beter? Top! Deel je kennis en stuur ons een berichtje, we zijn nooit uitgeleerd.
Bronvermelding
[1] Park H-J, Jeong W, Yu HJ, Ye M, Hong Y, Kim M, Kim JY, Shim I. The Effect of Earthing Mat on Stress-Induced Anxiety-like Behavior and Neuroendocrine Changes in the Rat. Biomedicines. 2023; 11(1):57. https://doi.org/10.3390/biomedicines11010057
[2] Koniver L. Practical applications of grounding to support health. Biomed J. 2023 Feb;46(1):41-47. doi: 10.1016/j.bj.2022.12.001. Epub 2022 Dec 5. PMID: 36481428; PMCID: PMC10105020.
[3] Chevalier G, Sinatra ST, Oschman JL, Sokal K, Sokal P. Earthing: health implications of reconnecting the human body to the Earth’s surface electrons. J Environ Public Health. 2012;2012:291541. doi: 10.1155/2012/291541. Epub 2012 Jan 12. PMID: 22291721; PMCID: PMC3265077.
[4] Sinatra ST, Sinatra DS, Sinatra SW, Chevalier G. Grounding – The universal anti-inflammatory remedy. Biomed J. 2023 Feb;46(1):11-16. doi: 10.1016/j.bj.2022.12.002. Epub 2022 Dec 15. PMID: 36528336; PMCID: PMC10105021.
[5] Oschman JL, Chevalier G, Brown R. The effects of grounding (earthing) on inflammation, the immune response, wound healing, and prevention and treatment of chronic inflammatory and autoimmune diseases. J Inflamm Res. 2015 Mar 24;8:83-96. doi: 10.2147/JIR.S69656. PMID: 25848315; PMCID: PMC4378297.
[6] Oschman JL. Illnesses in technologically advanced societies due to lack of grounding (earthing). Biomed J. 2023 Feb;46(1):17-29. doi: 10.1016/j.bj.2022.10.004. Epub 2022 Nov 3. PMID: 36336303; PMCID: PMC10105023.
[7] Jamieson IA. Grounding (earthing) as related to electromagnetic hygiene: An integrative review. Biomed J. 2023 Feb;46(1):30-40. doi: 10.1016/j.bj.2022.11.005. Epub 2022 Dec 7. PMID: 36496151; PMCID: PMC10105031.
[8] Vatansever F, Hamblin MR. Far infrared radiation (FIR): its biological effects and medical applications. Photonics Lasers Med. 2012 Nov 1;4:255-266. doi: 10.1515/plm-2012-0034. PMID: 23833705; PMCID: PMC3699878.
[9] Nowacka A, Śniegocki M, Smuczyński W, Ziółkowska E. Therapeutic Potential of Infrared and Related Light Therapies in Metabolic Diseases. Int J Mol Sci. 2025 May 27;26(11):5134. doi: 10.3390/ijms26115134. PMID: 40507946; PMCID: PMC12154360.
[10] Sears ME, Kerr KJ, Bray RI. Arsenic, cadmium, lead, and mercury in sweat: a systematic review. J Environ Public Health. 2012;2012:184745. doi: 10.1155/2012/184745. Epub 2012 Feb 22. PMID: 22505948; PMCID: PMC3312275.
[11] Genuis SJ, Beesoon S, Lobo RA, Birkholz D. Human elimination of phthalate compounds: blood, urine, and sweat (BUS) study. ScientificWorldJournal. 2012;2012:615068. doi: 10.1100/2012/615068. Epub 2012 Oct 31. PMID: 23213291; PMCID: PMC3504417.
[12] Genuis SJ, Beesoon S, Birkholz D. Biomonitoring and Elimination of Perfluorinated Compounds and Polychlorinated Biphenyls through Perspiration: Blood, Urine, and Sweat Study. ISRN Toxicol. 2013 Sep 3;2013:483832. doi: 10.1155/2013/483832. PMID: 24083032; PMCID: PMC3776372.
[13] Genuis SK, Birkholz D, Genuis SJ. Human Excretion of Polybrominated Diphenyl Ether Flame Retardants: Blood, Urine, and Sweat Study. Biomed Res Int. 2017;2017:3676089. doi: 10.1155/2017/3676089. Epub 2017 Mar 8. PMID: 28373979; PMCID: PMC5360950.
[14] Hope J. A review of the mechanism of injury and treatment approaches for illness resulting from exposure to water-damaged buildings, mold, and mycotoxins. ScientificWorldJournal. 2013 Apr 18;2013:767482. doi: 10.1155/2013/767482. PMID: 23710148; PMCID: PMC3654247.
[15] Rea, William J. A Large Case-series of Successful Treatment of Patients Exposed to Mold and Mycotoxin. Clinical Therapeutics, Volume 40, Issue 6, 889 – 893
[16] Laukkanen JA, Kunutsor SK. The multifaceted benefits of passive heat therapies for extending the healthspan: A comprehensive review with a focus on Finnish sauna. Temperature (Austin). 2024 Feb 25;11(1):27-51. doi: 10.1080/23328940.2023.2300623. PMID: 38577299; PMCID: PMC10989710.
[17] Pallanti S, Di Ponzio M, Grassi E, Vannini G, Cauli G. Transcranial Photobiomodulation for the Treatment of Children with Autism Spectrum Disorder (ASD): A Retrospective Study. Children. 2022; 9(5):755. https://doi.org/10.3390/children9050755
[18] Dompe C, Moncrieff L, Matys J, Grzech-Leśniak K, Kocherova I, Bryja A, Bruska M, Dominiak M, Mozdziak P, Skiba THI, et al. Photobiomodulation—Underlying Mechanism and Clinical Applications. Journal of Clinical Medicine. 2020; 9(6):1724. https://doi.org/10.3390/jcm9061724
[19] Liebert A, Bicknesll B, Johnstone DM, Gordon LC, Kiat H, Hamblin MR. “Photobiomics”: Can Light, Including Photobiomodulation, Alter the Microbiome? Photobiomodul Photomed Laser Surg. 2019 Nov;37(11):681-693. doi: 10.1089/photob.2019.4628. Epub 2019 Oct 9. PMID: 31596658; PMCID: PMC6859693.
[20] Kim UJ, Hong N, Ahn JC. Photobiomodulation Attenuated Cognitive Dysfunction and Neuroinflammation in a Prenatal Valproic Acid-Induced Autism Spectrum Disorder Mouse Model. Int J Mol Sci. 2022 Dec 17;23(24):16099. doi: 10.3390/ijms232416099. PMID: 36555737; PMCID: PMC9785820.
[21] Stepanov YV, Golovynska I, Zhang R, Golovynskyi S, Stepanova LI, Gorbach O, Dovbynchuk T, Garmanchuk LV, Ohulchanskyy TY, Qu J. Near-infrared light reduces β-amyloid-stimulated microglial toxicity and enhances survival of neurons: mechanisms of light therapy for Alzheimer’s disease. Alzheimers Res Ther. 2022 Jun 18;14(1):84. doi: 10.1186/s13195-022-01022-7. PMID: 35717405; PMCID: PMC9206341.
[22] Fischer I, Barak B. Molecular and Therapeutic Aspects of Hyperbaric Oxygen Therapy in Neurological Conditions. Biomolecules. 2020 Aug 27;10(9):1247. doi: 10.3390/biom10091247. PMID: 32867291; PMCID: PMC7564723.
[23] Plafki C, Peters P, Almeling M, Welslau W, Busch R. Complications and side effects of hyperbaric oxygen therapy. Aviat Space Environ Med. 2000 Feb;71(2):119-24. PMID: 10685584.
[24] Hadanny A, Meir O, Bechor Y, Fishlev G, Bergan J, Efrati S. Seizures during hyperbaric oxygen therapy: retrospective analysis of 62,614 treatment sessions. Undersea Hyperb Med. 2016 Jan-Feb;43(1):21-8. PMID: 27000010.
[25] Rossignol DA, Rossignol LW, James SJ, Melnyk S, Mumper E. The effects of hyperbaric oxygen therapy on oxidative stress, inflammation, and symptoms in children with autism: an open-label pilot study. BMC Pediatr. 2007 Nov 16;7:36. doi: 10.1186/1471-2431-7-36. PMID: 18005455; PMCID: PMC2244616.
[26] Peterson T, Sherwin R, Hosey T, Close N, Strale F Jr. The Effects of Hyperbaric Oxygen Treatment on Verbal Scores in Children With Autism Spectrum Disorder: A Retrospective Trial. Cureus. 2024 Jan 4;16(1):e51654. doi: 10.7759/cureus.51654. PMID: 38318543; PMCID: PMC10839432.
[27] Cannellotto M, Yasells García A, Landa MS. Hyperoxia: Effective Mechanism of Hyperbaric Treatment at Mild-Pressure. Int J Mol Sci. 2024 Jan 8;25(2):777. doi: 10.3390/ijms25020777. PMID: 38255851; PMCID: PMC10815786.
[28] Rossignol DA, Bradstreet JJ, Van Dyke K, Schneider C, Freedenfeld SH, O’Hara N, Cave S, Buckley JA, Mumper EA, Frye RE. Hyperbaric oxygen treatment in autism spectrum disorders. Med Gas Res. 2012 Jun 15;2(1):16. doi: 10.1186/2045-9912-2-16. PMID: 22703610; PMCID: PMC3472266.
[29] Luo Y, Wang Z. The Impact of Microglia on Neurodevelopment and Brain Function in Autism. Biomedicines. 2024 Jan 17;12(1):210. doi: 10.3390/biomedicines12010210. PMID: 38255315; PMCID: PMC10813633.
[30] Iketani M, Ohsawa I. Molecular Hydrogen as a Neuroprotective Agent. Curr Neuropharmacol. 2017;15(2):324-331. doi: 10.2174/1570159×14666160607205417. PMID: 27281176; PMCID: PMC5412697.
[31] Johnsen HM, Hiorth M, Klaveness J. Molecular Hydrogen Therapy-A Review on Clinical Studies and Outcomes. Molecules. 2023 Nov 26;28(23):7785. doi: 10.3390/molecules28237785. PMID: 38067515; PMCID: PMC10707987.
[32] Guo Q, Yin X, Qiao M, Jia Y, Chen D, Shao J, Lebaron TW, Gao Y, Shi H, Jia B. Hydrogen-Rich Water Ameliorates Autistic-Like Behavioral Abnormalities in Valproic Acid-Treated Adolescent Mice Offspring. Front Behav Neurosci. 2018 Aug 6;12:170. doi: 10.3389/fnbeh.2018.00170. PMID: 30127728; PMCID: PMC6087877.
[33] Ghanizadeh A. Hydrogen as a novel hypothesized emerging treatment for oxidative stress in autism. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2012 Sep;16(9):1313-4. PMID: 23047522.