‘Al die stress en bewerkte voeding is een aanslag op onze darmen en dat is van effect op ons hele lichaam en geest.’
We weten natuurlijk allemaal wel dat gezond eten belangrijk voor je is. Maar ach, het leven hoort ook een beetje aangenaam te zijn toch? We doen een hapje hier, een drankje daar, eten eens wat uit de muur en ook de supermarkt heeft meer hevig bewerkte “voedings”middelen staan dan een echt gezond maaltje. In alle drukte tussen werk en privé is er soms weinig tijd om te koken en daar wordt vanuit de industrie handig op ingespeeld met allerlei kant en klaar maaltijden, pakjes, zakjes en pakketten. En ja daar zit je dan weer met krampen of een opgeblazen gevoel, lukt het weer niet om te poepen, of moet je rennen naar de wc? Al die stress en bewerkte voeding is een aanslag op onze darmen, en dat is van effect op ons hele lichaam en geest. Wist je bijvoorbeeld dat een depressie een sterke relatie lijkt te hebben met bepaalde darmbacteriën? Of dat neuroinflammatie (ontstekingen in de hersenen) ook in verband worden gebracht met verkeerde darmbacteriën en een hyperpermeable darm (een darm die verhoogd doorlaatbaar is, in de volksmond wel een lekkende darm). In dit blog gaan we dieper in op wat er mis kan gaan en waarom het zo belangrijk is problemen te voorkomen en te herstellen als ze er al zijn.
Eigenlijk begint de vertering al een beetje voor je mond, bij het watertandend wachten tot die eerste hap. Door goed te kauwen maak je kleine deeltjes van het eten en vermengt die met speeksel. In het speeksel zitten ook enzymen zoals amylase die alvast inwerken op je eten en een eerste start maken met de vertering. Nadat je het hebt doorgeslikt gaat het eten via je slokdarm naar de maag. Daar treft het als het goed is een goed zure omgeving met voldoende maagzuur waar het lekker mee wordt gemengd. Nadat de maag zijn werk heeft gedaan wordt je eten doorgegeven aan de dunne darm, waar weer sappen uit de lever en alvleesklier worden bijgemengd en je eten zijn weg vervolgd door de darmen. Daar gebeuren allerlei processen onder invloed van de spijsverteringssappen en darmbacteriën waardoor voedingsstoffen kunnen worden opgenomen uit het eten en ook stoffen door bacteriën worden omgezet zodat we ze kunnen gebruiken. Je immuunsysteem krijgt er ook een goede
work-out en moet steeds bepalen of iets vriend of vijand is. Uiteindelijk zijn de meeste voedingsstoffen opgenomen en komt het overblijfsel er gemakkelijk uit in de vorm van een drol. In dit hele proces kunnen veel dingen mis gaan. Te weinig maagzuur bijvoorbeeld, zorgt ervoor dat pathogene (ziekmakende) bacteriën, virussen of parasieten in het eten makkelijker kunnen passeren en geeft een minder sterk signaal af dat de andere spijsverteringssappen aan het werk moeten.
Je kunt te weinig hebben van bepaalde enzymen zoals DPP-IV wat weer van invloed is op het afbreken van gluten en caseïne (melkeiwit) en mede daardoor problemen kan geven met de morfine achtige stoffen gliadorfine en casomorfine.
In dit blog gaan we vooral in op de eerder genoemde hyperpermeabele darm in relatie tot neurodiversiteit. Hoewel je dat eigenlijk dus niet los kunt zien van de rest van de spijsvertering is nu eenmaal niet alles samen te vatten in één blog.
Leestips!
Wil je meer weten over de rest van je spijsvertering willen we je van harte De poepdokter/De poepdokter junior van Nienke Gottenbos (www.groenevrouw.nl) en Gut and Psychology Syndrome (er is een Nederlandse uitgave) van Natasha Campbell-McBride aanbevelen om te lezen. De bacterie en het brein van Iris Sommer biedt ook een mooie kijk in de hechte relatie tussen darmflora en de hersenen.
In een gezonde darm wonen een heleboel bacteriën gemoedelijk met elkaar samen. Ze doen goed werk voor de vertering, maken stoffen zoals neurotransmitters en SCFA (short chain fatty acids/korteketenvetzuren) die belangrijk zijn om boodschappen door te geven in je hersenen, trainen je immuunsysteem en houden een overgroei aan pathogene (ziekmakende) bacteriën tegen. Je darmcellen liggen gezellig tegen elkaar aan, hebben een mooie kop met “haar” en worden met tight junctions (strakke verbindingen) tegen elkaar gehouden. Zo kunnen alleen mooi afgebroken voedingsstoffen worden opgenomen door je darmcellen naar je bloedbaan om te worden gebruikt door je lichaam.
https://www.fxmedicine.com.au/infographics
In een hyperpermeabele darm is het een stuk minder gezellig. Er zijn vele oude bacterie bewoners verdwenen en die hebben plaats gemaakt voor herrieschoppers die de wijk laten verloederen. Ze helpen minder goed met de vertering, produceren schadelijke stoffen zoals LPS (lipopolysacharide) en geven een scala aan klachten zoals een opgeblazen gevoel en diarree.
De darmcellen hebben zwaar te lijden onder de verloedering en raken in verval. Hun “haren” vallen uit, ze raken ontstoken en liggen niet meer zo dicht tegen elkaar aan. Hierdoor kunnen voedingsstoffen niet goed meer worden opgenomen, je kunt dus ondervoed raken terwijl je misschien wel voldoende eet. Het voedsel komt er soms zelfs ongebruikt en onverteerd aan de achterkant weer uit. Ook kunnen bepaalde deeltjes nu tussen de tight junctions (die niet zo strak meer zijn) doorglippen waarbij dat normaal gesproken niet zou kunnen en zo kunnen bijvoorbeeld bacteriële toxines en onverteerde eiwitten in je bloedbaan terecht komen en verdere ontstekingsreacties uitlokken.
HYPERPERMEABELE DARM
=
HYPERPERMEABELE HERSENEN???
We hebben zojuist in een notendop besproken wat er aan de hand is bij een hyperpermeabele darm, die dus minder goed in staat is om voedingsstoffen op te nemen en afvalstoffen weg te voeren. Hij is verhoogd doorlaatbaar geworden voor stoffen die je niet in je bloed wilt hebben en je kunt een tekort ontwikkelen aan stoffen die niet meer worden opgenomen. Hierdoor kan een cascade aan ontstekingsreacties in gang worden gezet. Maar wat is daarvan dan de relatie met de hersenen? En in het speciaal voor neurodiverse kinderen? Daar gaan we nu naar kijken.
- Er zijn diverse onderzoeken die wijzen op een (oorzakelijk) verband tussen een dysbiose in de darm (overgroei van ziekmakende bacteriën) en neurologische ontwikkelingsstoornissen en neurologische degeneratieve ziekten zoals autisme, ADHD, Alzheimer en Parkinson.[1-5]
- Het stofje zonuline komt vrij in de darmen als reactie op irritatie door bijvoorbeeld gluten of overgroei van pathologische bacteriën. Dit stimuleert het openen van de tight junctions in de darm en in de bloedhersenbarrière waardoor (verergering van) inflammatie optreedt. Ook zijn er andere stoffen die een rol lijken te spelen bij het functioneren van de tight junctions zoals bepaalde SCFA.[3],[7],[8],[9]
- Bij neurologische ontwikkelingsstoornissen en neurologische degeneratieve ziekten zoals autisme ADHD, Alzheimer en Parkinson is een sterk verband met inflammatoire processen, en ziet men ook activatie van de microglia (de niet neuronale cellen uit blog 4) als respons op de inflammatie.[1-5]
- Er zijn studies die positieve resultaten laten zien van interventies zoals een aangepast dieet en het geven van pre- en probiotica, darmbacterietransplantaties of supplementen bij neurologische ontwikkelingsstoornissen en neurologische degeneratieve ziekten.[1],[2],[5],[6],[9],[10]
Oftewel een verkeerde darmflora kan zorgen voor een verhoogd doorlaatbare (hyperpermeabele) darm, wat inflammatie veroorzaakt, de bloed-hersenbarrière verhoogd doorlaatbaar maakt en inflammatie veroorzaakt in de hersenen. Dit wordt vervolgens gerelateerd aan neurologische ontwikkelingsproblemen en neurologische degeneratieve ziekten zoals autisme, Alzheimer en Parkinson. Er zijn ook aanwijzingen dat het verbeteren van de balans in de darm gunstige effecten heeft op de ernst van de ziekteprocessen.
Bron afbeelding: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8471822/
Een blije buik, daar denk je beter mee!!
Hopelijk hebben we enigszins kunnen uitleggen wat de relatie is tussen dieet, darmbacteriën, inflammatie, een hyperpermeabele (lekkende) darm, inflammatie in de hersenen, neurologische ontwikkelingsstoornissen en neurodegeneratieve ziekten. In een later blog gaan we dieper in op de processen van inflammatie in de hersenen en wat je nog meer kunt doen om de inflammatie te verminderen. We schreven al kort dat er positieve resultaten worden gezien met het volgen van een dieet of het nemen van pre-/probiotica en supplementen. Ook hier schrijven we een vervolg blog over dat verder uitleg geeft over het belang van een gezond dieet en leefstijl voor de ondersteuning van neurodiverse kinderen
Het is onze missie je hiermee te helpen!
Praat met andere ouders in onze FACEBOOKGROEP Stichting HONK Community of volg één van onze andere socials.
Omdat we zelf aan den lijve hebben ondervonden hoe zwaar het is dit allemaal zelf uit te moeten zoeken, de diëten te bereiden en de therapieën vol te houden hebben we het onszelf tot missie gemaakt je hierbij te helpen. Omdat we vinden dat elk kind dit verdient, maar dat het best een beetje makkelijker mag zijn voor de ouders om dit vol te houden. Daarom willen we je de komende tijd informeren en later hopelijk ook faciliteren in dit proces door een community te creëren die elkaar hierin kan steunen, en verschillende multifunctionele centra. In de tussentijd vind je veel informatie in onze bibliotheek. We breiden deze continu uit met nieuwe bronnen en artikelen dus houdt het goed in de gaten. We zullen je ook blijven informeren via deze blogs en later ook op andere wijzen, dus laat het je niet overweldigen.
Help je ons mee?
Het kost ons veel tijd, geld en energie om dit allemaal te realiseren. Heb je iets van deze drie over? Heel graag ontvangen wij je donatie, klik op de knop bovenaan en het wijst zich vanzelf. Op onze product pagina vind je een selectie van merken en producten die we zelf gebruiken om onze gezonde leefstijl te ondersteunen. Door op de affiliatielinks te klikken krijgt de stichting een bijdrage en jijzelf vaak ook nog korting, een win-win situatie dus. Doneer je liever je tijd en energie? Stuur ons een berichtje hoe je zou willen helpen, onderaan de pagina vind je onze contact gegevens. Weet jij het beter? Top! Deel je kennis en stuur ons een berichtje, we zijn nooit uitgeleerd.
Kirby & Sanne
[1]Bicknell B, Liebert A, Borody T, Herkes G, McLachlan C, Kiat H. Neurodegenerative and Neurodevelopmental Diseases and the Gut-Brain Axis: The Potential of Therapeutic Targeting of the Microbiome. Int J Mol Sci. 2023 May 31;24(11):9577. doi: 10.3390/ijms24119577. PMID: 37298527; PMCID: PMC10253993.
[2] Mehra A, Arora G, Sahni G, Kaur M, Singh H, Singh B, Kaur S. Gut microbiota and Autism Spectrum Disorder: From pathogenesis to potential therapeutic perspectives. J Tradit Complement Med. 2022 Mar 8;13(2):135-149. doi: 10.1016/j.jtcme.2022.03.001. PMID: 36970459; PMCID: PMC10037072.
[3]Doroszkiewicz J, Groblewska M, Mroczko B. The Role of Gut Microbiota and Gut-Brain Interplay in Selected Diseases of the Central Nervous System. Int J Mol Sci. 2021 Sep 17;22(18):10028. doi: 10.3390/ijms221810028. PMID: 34576191; PMCID: PMC8471822.
[4]Sharon G, Sampson TR, Geschwind DH, Mazmanian SK. The Central Nervous System and the Gut Microbiome. Cell. 2016 Nov 3;167(4):915-932. doi: 10.1016/j.cell.2016.10.027. PMID: 27814521; PMCID: PMC5127403.
[5] Taniya MA, Chung HJ, Al Mamun A, Alam S, Aziz MA, Emon NU, Islam MM, Hong SS, Podder BR, Ara Mimi A, Aktar Suchi S, Xiao J. Role of Gut Microbiome in Autism Spectrum Disorder and Its Therapeutic Regulation. Front Cell Infect Microbiol. 2022 Jul 22;12:915701. doi: 10.3389/fcimb.2022.915701. PMID: 35937689; PMCID: PMC9355470.
[6] Larroya A, Pantoja J, Codoñer-Franch P, Cenit MC. Towards Tailored Gut Microbiome-Based and Dietary Interventions for Promoting the Development and Maintenance of a Healthy Brain. Front Pediatr. 2021 Jul 1;9:705859. doi: 10.3389/fped.2021.705859. PMID: 34277527; PMCID: PMC8280474.
[7]Fasano A. All disease begins in the (leaky) gut: role of zonulin-mediated gut permeability in the pathogenesis of some chronic inflammatory diseases. F1000Res. 2020 Jan 31;9:F1000 Faculty Rev-69. doi: 10.12688/f1000research.20510.1. PMID: 32051759; PMCID: PMC6996528.
[8]Asbjornsdottir B, Snorradottir H, Andresdottir E, Fasano A, Lauth B, Gudmundsson LS, Gottfredsson M, Halldorsson TI, Birgisdottir BE. Zonulin-Dependent Intestinal Permeability in Children Diagnosed with Mental Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2020 Jul 3;12(7):1982. doi: 10.3390/nu12071982. PMID: 32635367; PMCID: PMC7399941.
[9]Al-Ayadhi L, Zayed N, Bhat RS, Moubayed NMS, Al-Muammar MN, El-Ansary A. The use of biomarkers associated with leaky gut as a diagnostic tool for early intervention in autism spectrum disorder: a systematic review. Gut Pathog. 2021 Sep 13;13(1):54. doi: 10.1186/s13099-021-00448-y. PMID: 34517895; PMCID: PMC8439029.
[10] Matthews JS, Adams JB. Ratings of the Effectiveness of 13 Therapeutic Diets for Autism Spectrum Disorder: Results of a National Survey. J Pers Med. 2023 Sep 29;13(10):1448. doi: 10.3390/jpm13101448. PMID: 37888059; PMCID: PMC10608557.